DNM-Online Boeken en beschouwingen

Leestips februari 2019

Building Tribes & Groter denken, kleiner doen

In 2016 werd De Corporate Tribe van Danielle Braun en Jitske Kramer Managementboek van het jaar. In dat boek namen ze de lezer mee in hun antropologisch perspectief: organisaties als tribes. Structuren zijn dan verwantschapssystemen, leiders zijn chiefs en visies zijn totempalen. Hun motto “We weten allang hoe we moeten organiseren. We zijn het soms alleen even vergeten.”

Eind vorig jaar verscheen de opvolger: Building Tribes. Het is opnieuw een prachtig vormgegeven boek geworden met mooie foto’s van cultuuruitingen over de hele wereld. De auteurs zijn die hele wereld ook rondgereisd om verhalen op te halen die ze vervolgens verbinden met van alles wat er speelt in organisaties. Building Tribes is opgebouwd uit twee delen. In het eerste passeren de elementen die belangrijk zijn voor het creëren van een levendige tribe de revue. Deel twee is vooral praktisch van aard, met handreikingen over het omgaan met fusies, conflicten, vastgelopen vraagstukken, het nemen van besluiten enzovoorts. En daar horen kampvuren, koppensnellersgesprekken en afscheidsceremonies bij. De auteurs hebben trouwens dat laatste met dit boek zelf ook gedaan. Er komt geen gezamenlijke opvolger. “Het is af, over en uit” met de samenwerking. Soms is dat onvermijdelijk. Ook in organisaties.

Jitske Kramer & Danielle Braun (2018). Building Tribes: Reisgids voor organisaties. Deventer: Management Impact.

"We zijn de democratische rechtsorde aan het uithollen. Die is me te dierbaar, ik wil niet het verwijt krijgen dat ik niks heb gezegd”, sprak Herman Tjeenk Willink, oud-voorzitter van de Eerste Kamer en oud-vicepresident van de Raad van State, in een recent interview in het NRC. En gesproken heeft hij. In een klein boekje dat de toon heeft van een pamflet (hij noemt het zelf een oproep): Groter denken, kleiner doen.

In onze ontzuilde samenleving is de vanzelfsprekende verbinding die nodig is voor een samenleving, verdwenen. En met de opkomst van het neoliberalisme is “een hele generatie (...) opgevoed met het idee dat de overheid een bedrijf is en dat marktwerking goed is in de publieke dienstverlening. Die weg loopt dood. De taal van democratie en recht is voor velen in Nederland een vreemde taal geworden”, om de auteur in de betreffende interview nog een keer te citeren.

Burgers zijn klanten geworden; publieke taken zijn uitbesteed. Voor fundamentele vraagstukken (klimaat, migratie, ongelijkheid, maar ook het lerarentekort) worden, zo schrijft Tjeenk Willink, onvoldoende oplossingen geboden. Hij maakt duidelijk dat de democratische rechtsorde niet overeind kan blijven als het politiek-inhoudelijke debat over de grote vraagstukken niet gevoerd wordt en de verantwoordelijkheden voor de publieke taken diffuus blijven.

In zijn boekje gaat het ook over onderwijs. Hij vertelt dat hem 30 jaar geleden (!) in een bijeenkomst met onderwijsgevenden werd gevraagd naar de mogelijkheden om de regelzucht terug te dringen. Omdat geconcludeerd werd dat de last alleen bij de leraren (en hun leerlingen) lag, zouden zij hun stem moeten verheffen. Met het risico dat er nieuwe regels zouden komen om regels te bestrijden. Dat risico zou alleen vermeden kunnen worden als “beleidsmakers zouden erkennen dat de leraren de deskundigen zijn (en behoren te zijn) omdat de verhouding leraar-leerling de spil in het onderwijs vormt. Die erkenning bleef in de praktijk uit.”

Mijn advies: lees eerst eens het boekje van Tjeenk Willink (je hebt het in een avond uit) en daarna (nog eens) Aan de leraar, de recente brief van de beide ministers van Onderwijs. Hoe kijk je dan naar de helpende “duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling” waarover in de slotzin wordt gesproken?

Herman Tjeenk Willink (2018). Groter denken, kleiner doen: Een oproep. Amsterdam: Prometheus.

---

Geef hieronder uw reactie op dit nieuwsitem

Leave this one empty:

Naam:

E-mailadres:

Don't fill in data here:

Reactie:

Don't put anythin in here: