DNM-Online Boeken en beschouwingen

Vooruitblik op DNM 6.1

Internationaal

Over het thema van het Focusdeel van de vorige DNM, De leraar en zijn beroep, viel (en valt) zoveel te zeggen dat we niet alle kopij konden bergen. In het magazinedeel van de komende DNM, dat begin maart verschijnt, borduren we er daarom nog even op voort. Met een artikel van René Kneyber en Jan van de Ven, waarin ze terugblikken op de impact van hun in 2013 verschenen bundel Het Alternatief: Weg met de afrekencultuur in het onderwijs! Met het thema De leraar en zijn beroep bleken we trouwens wel heel duidelijk op de huid van de actualiteit te zitten. Je kiest zo’n thema maanden van tevoren, en je hebt geen idee wat er in de loop van die maanden allemaal kan gebeuren. Maar dat was dus wel het geval. Niet alleen gingen de Onderwijscoöperatie en het lerarenregister in de vuilnisbak. Maar tegen de tijd dat het tijdschrift uitkwam, verschenen ook nog eens een aantal andere publicaties over dit thema: het advies van Alexander Rinnooy Kan over de  versterking van de beroepsgroep, het advies Ruimte voor de leraar van de Onderwijsraad  over onderwijsbevoegdheden en professionalisering, de kritische reactie van lector Marco Snoek daarop, en ten slotte Aan de leraar, de gezamenlijke brief van de beide ministers van onderwijs, Van Engelshoven en Slob, met hun ideeën over de positie van de leraar. Alles bijeen een mooie aanleiding  om een aantal onderwijsmensen een reactie te vragen op de DNM Focus en de zojuist genoemde publicaties. In Over de beste route naar een versterking van de beroepsgroep van leraren en andere zaken. Een nabrander over de focus over de leraar en zijn beroep doen Gerritjan van Luin en Pieter Leenheer verslag van de reacties die ze kregen.

Maar in DNM 6.1 komen daarnaast, zoals gebruikelijk, ook nog heel andere thema’s aan de orde. En die zijn evenmin van actualiteit ontbloot. Bram Eidhof (oprichter van Schoolstrijd en universitair docent aan de Universiteit voor Humanistiek) schrijft over het belang een goed doordachte kijk op burgerschapsonderwijs in deze tijden van toenemende polarisatie en identiteitspolitiek. Kees Broekhof en Tessa van Velzen (beide verbonden aan Sardes) betogen dat taalonderwijs en extra maatregelen voor zwakke studenten zoals steunlessen onvoldoende zijn om de taalvaardigheid van studenten op een hoger plan te krijgen. Er is duidelijk meer nodig om het tij te keren, en wel ruimte voor vrij lezen. Het laatste magazineartikel gaat over werkgeluk: Wim Oolbekkink en Chris de Bruin laten zien, wat leidinggevende kunnen doen om het werkgeluk van medewerkers te laten groeien en wat professionals zelf kunnen doen.

En dan het Focusdeel van de komende DNM. De commissie Dijsselbloem adviseerde ooit om grootschalige interventies pas in te voeren nadat een tijdje is geëxperimenteerd met de praktische uitvoering. Menigeen vond dat een goed idee: dat moesten we voortaan vooral zo doen. Erg veel is daar echter niet van terechtgekomen. Deels doordat de politiek een kort geheugen heeft, maar deels natuurlijk ook doordat het eigenlijk een nogal onhaalbare aanbeveling was. Een kind – nu ja, in elk geval iedereen met enig gezond verstand - zal begrijpen dat je moeilijk 7 jaar lang Friesland, Noord-Holland en Limburg kunt laten experimenteren met studiehuis, terwijl de rest van het land op traditionele voet doorgaat, om na die 7 jaar eens rustig te kijken hoe dat heeft uitgepakt. Zo gezien zijn verhalen zoals in de Focus van DNM 6.1, over hoe het elders gaat en gegaan is met grootschalige interventies zoals decentralisering in het onderwijs, uiterst nuttig.

Een beetje marktwerking kan nooit kwaad, want monopolieposities in de publieke sector leiden zoals de geschiedenis laat zien, tot zelfgenoegzaamheid van aanbieders, tot een irritante houding in de trant van ‘wij weten wel wat goed voor u is’. Maar hoe ver kun je daarmee gaan zonder dat leerlingen en studenten zich – wat nu eenmaal een effect van marktwerking is - inderdaad ook als klanten gaan gedragen en zo de kern van wat onderwijs is, aangetast wordt? En hoe ver ga je met autonomie? Hoe houd je als overheid toch nog voldoende greep op de zaak? Haal je de hele interventie niet onderuit als je weliswaar aan de ingang vrijheid geeft, maar aan de uitgang uiterst streng controleert? De artikelen in de Focus van DNM 6.1 bieden stof te over om over deze en soortgelijke vragen te denken en vooral: te discussiëren. De Focus opent met Autonomie voor scholen in Nederland? Dat is nog maar de vraag van emeritus-hoogleraar comparatieve pedagogie Roger Standaert, waarin hij laat zien dat het begrip autonomie wel erg veel invullingen kent. Daarop volgen vier artikelen over decentralisering, autonomie en controle in respectievelijk Zweden, Engeland, de VS en Duitsland. Die over Zweden en Engeland laten zien hoeveel schade een vrije onderwijsmarkt kan aanrichten. Dat over de VS laat zien hoe gek een overheid het kan maken met accountability. En het laatste artikel, dat over Duitsland, staat helemaal aan de andere kant van het spectrum: het laat zien hoe een van oudsher uiterst centralistisch en hiërarchisch systeem voetje voor voetje vrijer aan het worden is. De reeks sluiten we niet af met een reflectie van de DNM redactie: ons leek dat de verhalen wel voor zichzelf spraken.

---

Geef hieronder uw reactie op dit nieuwsitem

Leave this one empty:

Naam:

E-mailadres:

Don't fill in data here:

Reactie:

Don't put anythin in here: