DNM-Online Boeken en beschouwingen

Over nieuwsgierigheid en het lerarentekort

Beschouwing

‘Ik ben niet echt nieuwsgierig omdat ik geen emoties en verlangens heb. Mijn functie is om vragen te beantwoorden. Ik kan geen vragen stellen.’ Dat was het antwoord van ChatGPT op mijn vraag: ‘Waar ben jij nieuwsgierig naar, welke vraag zou jij me willen stellen?’ Het antwoord laat precies zien waar de techniek ophoudt en wat ons als mensen menselijk maakt: emoties, verlangens en nieuwsgierigheid. Is onze opdracht dan ook niet om ons denken en handelen veel meer te laten leiden door nieuwsgierigheid? ChatGPT lijkt ons impliciet iets te willen meegeven.

Nieuwsgierigheid als leidend principe. Een mooie gedachte en tegelijkertijd heel complex. Want kiezen we als mens niet eerder voor een organisatorische aanpak dan voor een aanpak gestoeld op verlangens en menselijke waarde. Binnen het onderwijs wordt dat goed duidelijk in de wijze waarop we met het lerarentekort omgaan.  De overheid zet als oplossing in op schaalvergroting en regionale samenwerkingsverbanden. Onderwijsregio’s worden gevormd, vaak dwars door de huidige bestuurlijke lijnen en bestaande netwerken heen. Krachten bundelen vanuit de overtuiging dat alle scholen daar baat bij hebben. En dat is voor een deel van het vraagstuk ook zeker zo, zoals dat geldt voor de bevoeghedendiscussie.  Het gevolg is echter ook dat veel aandacht uitgaat naar de invulling en financiering van deze nieuwe regionale verbanden. Wie gaat met wie samenwerken, wat houdt deze samenwerking in, hoe gaat het met reeds bestaande samenwerkingsverbanden en hoe ziet de governance van zo’n verband eruit? Al deze vragen zijn vanzelfsprekend als reactie op de landelijke aanpak. Maar lossen ze het onderliggende probleem wel voldoende op?

Het lerarentekort is in de kern een gebrek aan interesse in het docentschap. Te weinig leerlingen zijn nieuwsgierig naar het onderwijs als toekomstig werkveld. Welk beeld hebben leerlingen en studenten van dit beroep? Zijn het de ervaringen van de eigen middelbare schooltijd, zijn het de media die een negatief beeld neerzetten, of staan leerlingen anders in het werkzame leven dan de huidige generatie? Allemaal relevante vragen die dat gebrek aan nieuwsgierigheid nader kunnen duiden en die ons kunnen leren anders met het lerarentekort om te gaan.

Stel je voor dat we deze vorm van nieuwsgierigheid leidend zouden laten zijn in de landelijke aanpak. Dan zouden we niet in eerste instantie kiezen voor herverkaveling of organisatiecriteria als minimale of maximale omvang van een regio. We zouden niet kiezen voor samenwerking tussen mensen die in den beginne niet nieuwsgierig zijn naar elkaar en naar elkaars werk. Veeleer zouden we zoeken naar waar leerlingen, leraren (in opleiding), studenten, ouders, schoolleiders en het bedrijfsleven al met elkaar in gesprek zijn of met elkaar in gesprek willen zijn. We zouden op zoek gaan naar die regio’s waar nieuwsgierigheid hoogtij viert. En die regio’s zijn er, zoals we de laatste weken zien. In kleinschaliger verband op zoek naar antwoorden op vragen die het waarom van het lerarentekort inzichtelijk maken. Het resultaat: een netwerk van relaties, een ecosysteem, gebaseerd op nieuwsgierigheid en dialoog. Zou dat de impact hebben op de onderwijssector die we zo graag nastreven? Ik weet het niet, maar ik ben nieuwsgierig genoeg om in ieder geval de vraag te stellen.

Emmeken van der Heijden
Rector van OMO-Scholengroep Helmond
E.vanderHeijden@omosghelmond.nl

---

Geef hieronder uw reactie op dit nieuwsitem

Leave this one empty:

Naam:

E-mailadres:

Don't fill in data here:

Reactie:

Don't put anythin in here: